हवामान विभागाने वर्तविलेल्या अंदाजानुसार महाराष्ट्रातील अनेक भागांत अवकाळी पावसाने हजेरी लावली आहे. विशेषतः जळगाव जिल्ह्यात सलग दुसऱ्या दिवशी गारपिटीसह पाऊस पडल्याने शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे. शनिवारी रावेर तालुक्यात गारपिट झाली होती आणि आज, रविवारी, चोपडा तालुक्यातील अनेक भागांमध्ये देखील जोरदार पावसासह गारपिट झाली.
अचानक वातावरणात बदल, गारपिट व मुसळधार पावसाची सुरुवात
आज सकाळी चटक उन्हाने लोकांना त्रस्त केले होते. मात्र, दुपारी अचानक वातावरण ढगाळ झाले आणि दोन वाजेच्या सुमारास पावसास सुरुवात झाली. चोपडा तालुक्यातील अडावद, धानोरा आणि आजूबाजूच्या शिवारात गारपिटीसह जोरदार पाऊस पडला. या गारपिटीने रब्बी हंगामातील गहू, हरभरा, कांदा, केळी व अन्य पिकांचे मोठे नुकसान केले.
रावेर तालुक्यातील १९ गावांना गारपिटीचा फटका
शनिवारी रावेर तालुक्यातील १९ गावांमध्ये गारपिट झाली होती. यामध्ये सुमारे ५०९ हेक्टरवरील केळी पिकाचे नुकसान झाले असून, एकूण ७३३ शेतकरी बाधित झाले आहेत. रावेर शहर आणि त्याच्या आजूबाजूच्या परिसरातील ३०० हेक्टर क्षेत्रांमध्ये केळी पिकावर गारांचा जोरदार मारा झाला. विशेषतः कापणीला आलेल्या केळ्यांवर गारांचा वर्षाव झाल्यामुळे फळे काळपट होण्यास सुरुवात झाली आहे.
शेतकरी आर्थिक संकटात; पंचनाम्याची मागणी
अचानक आलेल्या गारपिटीने अनेक शेतकऱ्यांना मोठ्या आर्थिक संकटात टाकले आहे. केळी हे नगदी पीक असून, शेतकऱ्यांनी उत्पादनासाठी मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक केली होती. मात्र गारपिटीमुळे हे पीक अक्षरशः उद्ध्वस्त झाले आहे. नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांनी प्रशासनाकडे तत्काळ पंचनाम्याची मागणी केली आहे. शेतकऱ्यांना योग्य आणि वेळेवर भरपाई मिळावी यासाठी स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांनी नुकसानग्रस्त भागांची पाहणी करण्यास सुरुवात केली आहे.
राज्यात पुन्हा अवकाळी पावसाची शक्यता
हवामान विभागाने यापूर्वीच इशारा दिला होता की, राज्यात पुन्हा एकदा अवकाळी पावसाची शक्यता आहे. त्यानुसार नांदेड, जळगाव आणि विदर्भातील काही भागात पावसाची नोंद झाली आहे. दोन आठवड्यांपूर्वी वादळी वाऱ्यांसह गारपीट व मुसळधार पाऊस झाला होता, त्यानंतर काही दिवस तापमानात झपाट्याने वाढ झाली होती. मात्र, पुन्हा एकदा अवकाळी पावसाने शेतकऱ्यांची चिंता वाढवली आहे.
प्रशासनाकडून तत्काळ मदतीचे आश्वासन
जिल्हा प्रशासनाने परिस्थितीचे गांभीर्य ओळखून मदतकार्यास गती देण्याचे संकेत दिले आहेत. गारपिटीमुळे प्रभावित झालेल्या क्षेत्रांचा आढावा घेऊन लवकरात लवकर पंचनामे पूर्ण करून नुकसानभरपाई दिली जाईल, असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणेसोबत कृषी विभागही मदतीसाठी सज्ज आहे.
शेतकऱ्यांनी दाखवले संयम व धैर्य
अशा कठीण परिस्थितीतही शेतकऱ्यांनी संयम व धैर्याने परिस्थितीचा सामना करत आहेत. “कर्ज काढून पीक घेतलं, पण आता हातात काहीच उरलं नाही,” असं दु:ख एका शेतकऱ्याने बोलून दाखवलं. शेतकऱ्यांना शासनाच्या तातडीच्या मदतीची गरज आहे, जेणेकरून पुढील हंगामासाठी ते पुन्हा तयारी करू शकतील.
निसर्गाच्या लहरीपणाचे पुन्हा दर्शन
या घटनेने पुन्हा एकदा निसर्गाच्या लहरीपणाचे भान दिले आहे. हवामान बदलामुळे शेतीवरील परिणाम अधिक गंभीर होत चालले आहेत. बदलत्या हवामानाची सखोल चिकित्सा करून शाश्वत शेती उपाययोजना करणे आता काळाची गरज बनली आहे.
